دوک نشین لوکزامبورگ
Groussherzogtum Lëtzebuerg
شعار ملی: Mir wélle bleiwe wat mir sinn
میخواهیم همچنان بمانیم که هستیم
سرود ملی: «Ons Heemecht» (میهنمان)
- پایتخت (و بزرگترین شهر) : لوکزامبورگ - ۴۹°۳۶′ شمالی ۶°۷′ شرقی
- زبان رسمی: آلمانی، فرانسوی و لوکزامبورگی
- نوع حکومت: مشروطه سلطنتی
- روز ملی: 23 ژوئن (گرامیداشت تولد رسمی دوک اعظم)
- نام حاکمان: دوک آنری (Henri, Grand Duke of Luxembourg)
- نخست وزیر: لوک فریدن (Luc Frieden)
- وزیرخارجه: زاویه بتل (Xavier Bettel)
- رئیس مجلس نمایندگان: کلود ویسلر(Claude Wiseler)
- مساحت: ۲٬۵۸۶ کیلومتر مربع
- جمعیت: 680,453 (آوریل 2025)
- تراکم جمعیت : ۱۸۶ نفر در هر کیلومتر مربع
- تولید ناخالص ملی : مجموع٧٩/٣٨میلیارد دلار / سرانه: ۳۱٬۴۷۲ دلار
- واحد پول : یورو (€)
- دامنه اینترنتی : .lu
- پیششماره تلفن: ۳۵۲+
لوکزامبورگ، کشور کوچکی در شمال غربی اروپا است. پایتخت آن شهر لوکزامبورگ میباشد. این کشور با توجه به جمعیت 680 هزار نفریاش از کشورهای ثروتمند اروپایی به حساب میآید.
تاریخچه:
به خاطر موقعیت لوکزامبورگ، این کشور باستانی قرنها را در جنگ گذرانده است. خاندان سلطنتی لوکزامبورگ که در سال ۹۶۳ به وسیله زیگفری تأسیس شد، چهار فرمانروا از امپراتوری مقدس روم را شامل میشد. یکی از آنها، شارل چهارم بود که در ۱۳۵۴ لوکزامبورگ را به سطح دوک نشین ارتقا داد. این دوک نشین در ۱۴۴۳ با بورگاندی متحد شد. بعد از ۳۰۰ سال محاصره سخت و نبردهای خونین، دژ لوکزامبورگ بر اساس معاهده اوترخت (۱۷۱۳) به اتریش واگذار و پس از آن بر اساس صلح نامه کامپو فورمیو به فرانسه ملحق شد. بعد از کنگره وین (۱۸۱۵) لوکزامبورگ به عنوان ملک شخصی به ویلیام اول، پادشاه هلند، واگذار شد. لوکزامبورگ در ۱۸۳۹ استقلال یافت و بخش غربی این کشور باستانی به بلژیک داده شد. عهدنامه لندن در ۱۸۶۷ بیطرفی دائمی دوکنشین را اعلام کرد. ارتش آلمان در ۱۹۱۴ و ۱۹۴۰ این بیطرفی را نقض کرد.
جغرافیا:
لوکزامبورگ با مساحتی برابر با 2.586 کیلومتر مربع با کشورهای آلمان، فرانسه و بلژیک همسایه است. مناطق پست این کشور در گوتلاند(Gutland) واقع است که دو سوم مساحت این کشور را در برمیگیرند و دارای جمعیت بیشتری هستند و مناطق مرتفع در یک سوم شمالی کشور که اوسلینگ(Osling) نام دارد و دارای جمعیت محدودی میباشد، واقع است. سردترین و مرتفعترین شهر در لوگزامبرگ وایس واپاخ Weiswampach است.
تقسیمات کشوری: لوکزامبورگ به سه بخش تقسیم میشود. دیکریخ (Diekirch)، گرونماخر (Grevenmacher)، لوکزامبورگ (Luxembourg). این سه بخش به ۱۲ ناحیه (کانتون) تقسیم شدهاند که شامل ۱۰۶ کمون میشوند.
ساختار سیاسی :
بر اساس قانون اساسی سال ۱۸۶۸، نظام سیاسی لوکزامبورگ دموکراسی پارلمانی است که با پادشاهی مشروطه اداره میشود. قدرت اجرایی در دست دوک اعظم و کابینه است. دوک اعظم میتواند قوه قانونگذاری را منحل کند که در آن صورت باید در طول سه ماه انتخابات برگزار شود. نخست وزیر، رئیس دولت و سیستم چند حزبی سیاسی این کشور است و از حزبی برگزیده میشود که بیشترین کرسی را در مجلس این کشور دارد.
حزب سوسیالیست کارگران با منش سیاسی سوسیال دموکراتیک، حزب دموکراتیک با منش لیبرالی، حزب مسیحی سوسیالیست مردم، حزب کمونیست و سبزها پنج حزب سیاسی مهم لوکزامبورگ هستند. حزب مسیحی سوسیالیست مردم پس از جنگ جهانی دوم همواره یکی از احزاب تعیین کننده در دولت ائتلافی تا کنون بوده است. این حزب کاتولیک مانند احزاب دیگر دموکرات مسیحی در اروپای غربی از حمایت قابل توجه مردم برخوردار بوده است. حزب سوسیالیست کارگر نیز به عنوان شریک کوچکتر در دولتهای ائتلافی از دهه هفتاد به بعد حاضر بوده است. حزب دموکراتیک با حمایت طبقه متوسط شهر نشین در برخی دولت های ائتلافی شرکت داشته است. این حزب قویا هوادار ناتو و دخالت حداقلی دولت در اقتصاد است. حزب کمونیست هم پس از جنگ دوم توانسته به طور متوسط بین 10 تا 18 درصد از آرای شهروندان لوکزامبورگ را به خود اختصاص دهد. حزب سبزها هم از دهه هشتاد مانند همه کشورهای اروپائی توانسته بر محبوبیت خود در لوکزامبورگ بیافزاید.
پارلمان لوکزامبورگ:
مجلس نمایندگان (Chamber of Deputies) تنها مرجع قانونگذاری در دوکنشین لوکزامبورگ است که دارای 60 کرسی است و اعضای آن برای یک دوره پنجساله انتخاب میشوند. انتخابات نمایندگان از چهار حوزه انتخاباتی برگزار میشود که نمایندگان هر حوزه متناسب با جمعیت آن حوزه برگزیده میشوند. بزرگترین حوزه انتخاباتی 23 نماینده و کوچکترین حوزه 7 نماینده دارد.
سیستم انتخاباتی لوکزامبورگ مبتنی بر نمایندگی متناسب با جمعیت و فهرست آزاد است. بدین معنی که رایدهندگان میتوانند به تمامی نامزدهای موجود در فهرست حوزه انتخاباتی خود رای دهند یا فقط به تعدادی از آنها رأی دهند. پس از برگزاری انتخابات، کرسیها به هر حزب بر اساس تعداد آرا اختصاص داده میشود. درصد آرا به هر حزب، تعیینکننده تعداد کرسیهایی است که آن حزب در مجلس نمایندگان کسب میکند.
بر اساس ماده اول فصل چهارم قانون اساسی لوکزامبورگ، مجلس نمایندگان وظیفه دارد تا نظام دموکراتیک پارلمانی کشور را نمایندگی کند. همه قوانین کشور باید توسط این مجلس تصویب شوند و برای هر لایحه یا پیشنهادی که به مجلس ارائه میشود، باید حداقل توسط دو نماینده برای بازنگری و بررسی کارشناسی به مدت سه ماه به گردش درآید. پس از آن، قوانین با اکثریت مطلق آرای نمایندگان به تصویب میرسند. این سیستم تأکید زیادی بر شفافیت، مشورت و دقت در فرآیند قانونگذاری دارد که به عنوان یکی از ارکان دموکراسی پایدار در لوکزامبورگ شناخته میشود.
سیاست خارجی:
کشور لوکزامبورگ از حامیان دائمی همگرائی اقتصادی و سیاسی در اتحادیه اروپائی است. در تلاش اولیه برای همگرائی اروپائی، لوکزامبورگ و بلژیک در سال 1921 اتحادیه اقتصادی بلژیک - لوکزامبورگ را به منظور ایجاد پول واحد و رژیم گمرکی مشترک تشکیل دادند. لوکزامبورگ یکی از اعضای اتحادیه اقتصادی بنلوکس و همچنین یکی از اعضای اصلی موسس جامعه اقتصادی اروپا که بعدا به اتحادیه اروپائی مشهور شد، میباشد. لوکزامبورگ از طرفداران سیاست فراآتلانتیکی اتحادیه و نیز حمایت از ناتو است. این کشور همچنین در پیمان شنگن شرکت داشت که نام این پیمان از روستائی در لوکزامبورگ گرفته شده است و هدف آن آزادی جابجایی شهروندان در کشورهای عضو است. لوکزامبورگ همچنین عضو ناتو و سازمان امنیت و همکاری اروپا(OSCE) نیز هست. اکنون مقر دادگاه اروپائی، دادگاه حسابرسی و مرکز آمار اتحادیه در این کشور قرار داد. همچنین دبیرخانه پارلمان اروپائی در لوکزامبورگ مستقر است در حالی که جلسات پارلمان در استراسبورگ تشکیل میشود. همچنین گاهی جلسات شورای روابط خارجی اتحادیه مرکب از وزرای امور خارجه اتحادیه در لوکزامبورگ تشکیل میشود. لوکزامبورگ در سال های 2013 و 2014 عضو شورای امنیت سازمان ملل بود که در دوره ریاست این کشور بر شورای امنیت موضوع به رسمیت شناخته شدن دولت فلسطین با حمایت و رای مثبت این کشور مطرح شد.
وضعیت اقتصادی:
اقتصاد لوکزامبورگ در شمار قویترین اقتصادهای جهان قرار دارد. مهمترین فعالیت اقتصادی در این کشور در حوزه بانکداری و بیمه و نیز میزبانی از شرکتهای بزرگ دنیا است. در دهههای اخیر فعالیتهای بانکداری و بیمه رشد زیادی داشته و درآمد این کشور از دو بخش اخیر بیشتر از درآمد صنعت فولاد در این کشور شده است. لوکزامبورگ اکنون پس از آمریکا بزرگترین مرکز جذب و ذخیره سرمایه است. شهرت لوکزامبورگ به عنوان یکی از بهشتهای مالیاتی باعث شده است در سالهای اخیر شرکتهای زیادی به این کشور مهاجرت کنند. دولت این کشور در سالهای گذشته تلاش کرده تا برخی از شرکتهای بزرگ دنیا مانند آمازون و اسکایپ را به این کشور دعوت نماید و این دو شرکت بزرگ اینترنتی دفتر منطقهای خود را به لوکزامبورگ منتقل کردهاند.
لوکزامبورگ پنجمین کشور جهان از نظر کیفیت زندگی و دارای بالاترین درآمد سرانه در میان کشورهای جهان است. این کشور همچنین از نظر وضع بهداشتی و کیفیت زندگی نمرات بالایی کسب کرده است. نرخ سواد در این کشور ١٠٠درصد بوده و سرانه رشد بهرهوری در لوکزامبورگ به بیش از ٥٠هزار و ٣٠٠ دلار میرسد. درحالیکه سهم بخش خدمات از تولید ناخالص داخلی این کشور اروپایی حدود ٨٤ درصد است، سهم بخش صنایع تولیدی حدود ١٤درصد میباشد.
لوکزامبورگ در جذب سرمایههای خارجی نیز موفق عمل کرده و سالیانه موفق به جذب حجم قابل توجهی از سرمایههای خارجی میشود. این کشور با آسانسازی شرایط سرمایهگذاری و مقررات آسان مالیاتی شرایط را برای جذب سرمایههای خارجی آماده ساخته است. به نحوی که هم اکنون با جذب 3600 میلیارد یورو در رده نخست کشورهای اروپائی از این جهت قرار گرفته است. جذابیت لوکزامبورگ برای سرمایهگذاران خارجی به حدی زیاد بوده و این کشور با فاصله زیاد از هلند و بلژیک، مقام اول را در این زمینه کسب نموده است.
در بخش صنعت، برتری بخش صنعتی این کشور از دهه 1960 در اختیار صنعت فولاد بوده و سپس صنایع شیمیائی، لاستیک، پلیمر، مواد کامپوزیت، قطعات خودرو، خدمات دیجیتال و ماهواره ای به صنعت این کشور تنوع بخشیدهاند. اکنون لوکزامبورگ میزبان شرکت آرسلومتال بزرگترین شرکت تولید کننده فولاد در جهان است. تولید محصولات با تکنولوژی بالا(High-tech) از جمله لیزر در طراحی، برش و جوشکاری و تولید فلزات با کارائی بالا در شرکت ساترن (Saturne) در لوکزامبورگ انجام میشود. این شرکت در سال 2015 به عنوان بزرگترین تولید کننده سه بعدی ماشین آلات شناخته شد.
روابط جمهوری اسلامی ایران و دوک نشین لوکزامبورگ:
سفارت جمهوری اسلامی ایران در پادشاهی بلژیک، نزد دوک نشین لوکزامبورگ آکردتیه است. پس از امضای قرارداد موقت ژنو که سفرهای مقامات اروپائی به کشورمان از سر گرفته شد، آقای اسلبورن وزیر وقت امور خارجه لوکزامبورگ در خرداد 1393 به ایران سفر کرده و با وزیر امور خارجه، رئیس مجلس و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار و گفتگو کرد.
آقای دکتر ظریف وزیروقت امور خارجه نیز در شهریور 1393 در جریان سفر به بلژیک به لوکزامبورگ سفر کرده و با همتای خود و نیز با رئیس مجلس و نخست وزیر این کشور دیدار و گفتگو کرد. آقای ظریف برای دومین بار در تابستان 1394 پیش از موافقتنامه وین موسوم به برجام برای ملاقات با خانم موگرینی و وزرای خارجه 3 کشور اروپائی که جهت شرکت در نشست وزرای خارجه اروپائی در لوکزامبورگ بودند، به این کشور سفر کرد. سایر دیدارهای دو جانبه به شرح ذیل است:
-سفر هیات اتاق بازرگانی ایران در آذر 1393 برای اولین بار به لوکزامبورگ.
-سفر هیات از اتاق بازرگانی لوکزامبورگ در خرداد 1394 به تهران.( اتاق مشترک بازرگانی ایران و لوکزامبورگ نیز در تابستان 94 در لوکزامبورگ تاسیس شد و اعلام موجودیت کرد).
-سفر هیات پارلمانی مجلس شورای اسلامی به لوکزامبورگ به ریاست آقای جلالی در اردیبهشت 1394.
-سفر آقای اسلبورن در چهارم آذر 1394و ملاقات با رئیس جمهور، وزیر خارجه، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کل بانک مرکزی. در این سفر یادداشت تفاهم مشورتهای سیاسی وزارت خارجه دو کشور به امضا رسید.
- سفر رئیس مجلس لوکزامبورگ در دی ماه 1394 و ملاقات با رئیس جمهور، رئیس مجلس، وزیر امور خارجه، رئیس مجمع تشخیص مصلت نظام و رئیس کل بانک مرکزی.
-سفر آقای اتین اشنایدر معاون نخست وزیر و وزیراقتصاد لوکزامبورگ در مهرماه سال 1395 در راس هیات اقتصادی و تجاری 60 نفره به ایران و ملاقات بامقامات سیاسی و اقتصادی.
- سفر آقای اسلبورن وزیر خارجه در بهمن سال1395 به ایران و ملاقات با رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و دبیر شورایعالی امنیت ملی و وزیراقتصاد و امضاء سند حمایت متقابل از سرمایهگذاری.
وضعیت فرهنگی:
جمعیت دوکنشین لوکزامبورگ تا سال 2025 به بیش از 660٬000 نفر رسیده است که بیش از 47 درصد از آن را افرادی با تابعیت خارجی تشکیل میدهند. بخش عمدهای از این جمعیت مهاجر، از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه پرتغال، فرانسه، ایتالیا و آلمان هستند و عمدتاً در شهر لوکزامبورگ و مناطق شهری دیگر سکونت دارند. این ترکیب جمعیتی چندفرهنگی و چندزبانه، ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور را به طور قابل توجهی از دیگر کشورهای اروپایی متمایز کرده است.
لوکزامبورگ همچنان با پدیده پیری جمعیت روبرو است. میانگین سنی جمعیت به شکل پیوسته در حال افزایش است و این مسئله تأثیرات عمیقی بر سیاستگذاریهای اجتماعی، بهداشت عمومی، بازار کار و نظام بازنشستگی کشور گذاشته است. در مقابل، نرخ تولد پایین و افزایش امید به زندگی، چالشهای بلندمدتی برای ساختار جمعیتی کشور ایجاد کرده است.
تحولات فرهنگی و نسلی نیز در لوکزامبورگ به چشم میخورد. شیوههای سنتی زندگی خانوادگی دچار تغییر شده و نقش نهاد خانواده در جامعه در حال بازتعریف است. جوانان لوکزامبورگی که در محیطی بینالمللی رشد یافتهاند، بیش از گذشته گرایش به هویت چندفرهنگی و اروپایی دارند و تمایلات فردگرایانه، سبک زندگی دیجیتال، تحرکپذیری بالا و ارتباطات فرامرزی میان آنها رایجتر شده است.
نقش دین در جامعه، به ویژه در میان نسل جوان به طور قابل ملاحظهای کمرنگتر شده است. اگرچه لوکزامبورگ کشوری با پیشینه مسیحی (کاتولیک) است، اما میزان مشارکت در مراسم مذهبی و نهادهای دینی رو به کاهش است. از سال 2018، لوکزامبورگ رسماً به سمت مدل سکولار گام برداشته و دولت حمایت مالی خود را از نهادهای مذهبی کاهش داده است.
ادبیات:
ادبیات معاصر لوکزامبورگ همچنان در بستر چندزبانی رشد مییابد، پدیدهای که ریشه در تاریخ و موقعیت جغرافیایی منحصربهفرد این کشور دارد. نویسندگان لوکزامبورگی به سه زبان رسمیکشور یعنی لوکزامبورگی، آلمانی و فرانسوی مینویسند، اگرچه در سالهای اخیر استفاده از زبان لوکزامبورگی در متون ادبی افزایش قابل توجهی یافته است. این چندزبانی باعث شده که ادبیات لوکزامبورگ جایگاه خاصی در میان ادبیات اروپایی داشته باشد. هرچند زبان فرانسه کمتر در نوشتارهای ادبی رایج است، آثار منتشر شده به این زبان نیز به ویژه در ارتباط با سیاست فرهنگی اتحادیه اروپا و مشارکت در جوایز ادبی منطقهای جایگاه ویژهای در حوزه فرهنگی دارند.
سینما:
صنعت سینمای لوکزامبورگ از دهه ۱۹۹۰ تاکنون روندی رو به رشد داشته و اکنون به عنوان یکی از تولیدکنندگان مطرح فیلم در اروپا شناخته میشود. در سالهای اخیر، فیلمهای لوکزامبورگی توانستهاند در جشنوارههای بینالمللی مانند کن، برلین و ونیز جایزه دریافت کنند. زیرساختهای فنی و استودیوهای پیشرفتهای مانند« Film Fund Luxembourg » از تولید فیلمهای بلند و کوتاه، مستند، انیمیشن و تولیدات مشترک با سایر کشورهای اروپایی حمایت میکنند. اکثریت فیلمها به زبان اصلی نمایش داده میشوند و تنها بخش محدودی از آنها دوبله میشود. سینماهای متعددی در سراسر کشور فعالاند که فیلمها را با کیفیت دیجیتال و اغلب با زیرنویس نمایش میدهند.
دانشگاه:
دانشگاه دولتی لوکزامبورگ که در سال ۲۰۰۳ تأسیس شد، امروز یکی از پیشرفتهترین نهادهای آموزش عالی چندزبانه در اروپاست. این دانشگاه دارای بیش از ۶٬۵۰۰ دانشجو از بیش از ۱۳۰ کشور جهان است و به سه زبان انگلیسی، فرانسوی و آلمانی تدریس میکند. بر اساس رتبهبندی جهانی تایمز ۲۰۲۵، این دانشگاه در میان ۲۵۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته است. ساختار دانشگاه شامل سه دانشکده و سه مرکز تحقیقاتی میانرشتهای است که در زمینههای علوم، فناوری، پزشکی، امنیت سایبری و تاریخ دیجیتال فعالیت میکنند. دانشگاه لوکزامبورگ از طریق همکاریهای علمیبا موسسات بینالمللی، نقش فعالی در شبکههای تحقیقاتی اروپا ایفا میکند.
وضعیت گردشگری:
لوکزامبورگ تابستانهای خنک و زمستانهای ملایم دارد . شهرهای مهم آن سورآلزت، دیفردانژ، دودلانژ، و پِتانژ است . غار مارتین سنت، کاخ آمیلیا بزرگ، موزه تاریخ طبیعی، موزه موسیقی، خانه ویکتور هوگو، موزه آبی، فلات پوشیده از درخت اوئسلینگ از جمله جاذبههای گردشگری این کشور است. همچنین گوتلند ناحیه ای کم ارتفاع در شمال کشور و متشکل از درهها و تپههاست که گردشگران رابه خود جذب میکند. رودهای مهم این کشور عبارتند از موزل ، سوز ، اور ، آلزت میباشد.
رسانهها:
روزنامههای لوکزامبورگ:
Diplomatic Intelligence ) In English)
Expatica
Journal des 3 Frontieres
Luxembourg News ) In French, German & English )
Luxemburger Rundschau) In German )
Luxemburger Wort
Luxemburger Wort ) In English )
News352 ) In French & English )
Tageblatt
هفته نامهها :
'd'Lëtzebuerger Land'
'Woxx'
'Le Jeudi'
'Contacto'
'Den neie Feierkrop'
'Revue'
مجلههای ماهانه:
'Forum'
'paperJam'
'Agefi Luxembourg'
'Delano'
وب سایت های مفید:
Media and Communications Portal (in French
Press Council (in French